To tylko teoria?
03-02-2021
„Ależ to tylko teoria! …”. Takie stwierdzenie często słyszy się z ust sceptyków podważających ustalenia naukowców. Najczęściej związane jest to z błędnym, potocznym rozumieniem terminu „teoria” (jako synonim hipotezy – nie zweryfikowanego zdania orzekającego). W rozumieniu naukowym teoria to logicznie powiązane ze sobą pojęcia i uogólnienia, które wynikają z udokumentowanych faktów naukowych, powiązanych dodatkowo z aktualnie obowiązującą wiedzą. Teoria zatem to nie domysł czy przypuszczenie ale wiedza opisująca stan rzeczy i pozwalająca prognozować. I tak, teoria heliocentryczna głosząca, że Słońce znajduje się w centrum naszego układu planetarnego, nie tylko wyjaśnia obecne położenie planet ale także umożliwia przewidywać co stanie się z nimi za milion lat. Z teorii ewolucji Darwina wynika pośrednio, że skamieniałości królików nie odnajdziemy w warstwach geologicznych z triasu a śladów odciśniętych stóp homo sapiens obok śladów tyranozaurów. Jeśli ujawnione nowe dowody zaprzeczają tym założeniom, trzeba wtedy zmodyfikować lub zaproponować nową teorię, czyli kolejno: postawić hipotezy, przeprowadzić badania i na koniec dokonać uogólnień (teoria).
P.J.